Son yıllarda adını sıkça duyduğum Sagalassos Antik Kentini görmek için rota oluşturuldu. Bir cumartesi sabahı erken vakitte Denizli Çardak Havalimanına uçuyoruz önce, neden Isparta değil de Denizli diyecek olursanız hem uçuş saatleri günü bölmüyor, sabah erkenden yöreye varmış oluyorsunuz hem de uçak bileti ücreti inanılmaz ucuz ( Mayıs 2018 de gidiş – dönüş uçak bileti 78 TL). Gül hasatı için Isparta Keçiborlu’ya yaptığım programın ilk gününü Sagalassos’a ayırdım, sonra buradan Keçiborlu Kuyucak Köyüne geçeceğim. Denizli’den 2,5 saatlik bir yolculukla Sagalassos’a varacağız. Bu seyahatimde üç kişi olacağız, o nedenle araba kiralamak maliyetli olmayacak ve birbirine zıt üç lokasyonu aynı seyahat programında kolayca görmüş olacağız….
Ağlasun, yemyeşil bir cennet
Burdur ilimize bağlı olan Ağlasun, Batı Toroslar üzerindeki Akdağ’ın güney yamacına kurulmuş bir ilçemiz. , nüfusu köyler de dahil 8500 civarı… Sagalassos Antik Kenti’nin Ağlasun’da olması nedeni ile ziyaretçi sayısı her geçen gün artıyor.
https://www.instagram.com/p/BjDDQ_ng4Nc/?taken-by=benimlegez
Denizli Çardak Havalimanı’ndan çıkıp Dinar üzerinden Keçiborlu geçiyor, sonra da Burdur’u çevresinden dolanıyoruz, Sagalassos kahverengi tabelasını gördüğümüz yerden sapıyoruz… Köylerin arasından, baharın en güzel renklerini seyrederek, biraz da virajlı dağları aşarak yemyeşil bir vadiye iniyoruz, içinden geçtiğimiz cennet köyün de ismi Yeşilbaş imiş 🙂 Şuraya gelene kadar Ağlasun ilçesi hakkımda hiçbir fikrim ya da bir öngörü yoktu kafamda, klasik bir Anadolu kasabası bekliyorum. Evlerin duvarları renkli, bir iki katlı evlerin önünde yine renkli renkli güller açmış. Eski evler de var yenileri de… Ama yüksek katlı apartman görmedim…
Ağlasun’un Cumhuriyet Meydanında bir anıt ağaç bulunuyor, 1000 yaşında olduğu söylenen çınar ağacının çapı 3. 30 metre. Ağacın etrafı ise park ve çay bahçesine dönüştürülmüş. Gölgesinde dinlendik çay içtik, sonra ağaca sarılıp fotoğraf çektirdik.
Araba sürerken keyif aldığım sayılı yollardan biri oldu Ağlasun yolu… Nasıl güzel nasıl yeşil bir vaha imiş meğer anlatamam… Ağlasun, dağların arasında kalmış yemyeşil bir deniz gibi görünse de denizden yüksekliği 1050 metre… Ağlasun içinden geçerek 7 km boyunca Toroslara doğru tırmanışa geçiyoruz. Yollar güzel, asfalt, ancak tepeye çıktıkça virajları artıyor ve yol daralıyor, Allahtan çok işlek bir yol değil ve karşıdan gelen bir araca denk gelmedik:)
Çeşmeleri ile meşhur kent Sagalassos
Psidia bölgesinin önemli şehri olan Sagalassos, Fransız gezgin Paul Lucas tarafından 1706 yılında keşfedilmiş. Antik şehirde kazı çalışmaları 1990 yılında başlamış. Yüzyıldan fazla bir süre kente dokunulmamış olması bana enteresan geldi.
M.Ö. 300 lü yıllarda kurulmuş olsa da Sagalassos, tarihçiler yaşamın 12000 yıl kadar geriye gittiğini söylüyorlar, çok iddialı bir söylem… M.Ö. 333 yılında Büyük İskender tarafından fethedilen şehir, İskender’in ölümünden sonra Selefkoslar’ın yönetimine geçmiş, sonrasında ise M.Ö. 188-133 yılları arasında Bergama Krallığı’nın, M.Ö. 129’dan itibaren ise Roma İmparatorluğunun en önemli kentlerinden olmuş. M.S. 5-7.yy.larda ise ardı ardına yaşanan depremler, veba salgını ve Arap saldırıları ile nüfus azalmış ve şehirden kaçışlar başlamış.
Kenti ziyaret ettiğinizde etkileneceğiniz kesin… Özellikle Antoninler Çeşmesi görsel bir ziyafet… Antoninler Çeşmesi MS. 161-180 yıllarında Roma İmparatoru Marcus zamanında, Sagalassos ‘un önde gelen bir ailesi tarafından Dionysos’a hitaben yaptırılmış. Tarih boyunca bu çeşmeden su akmış, bugün olduğu gibi. Çeşmenin önündeki içi su dolu havuzdan yansıyan ışıltılar mermerlerde harika efektlere neden oluyor. 7 farklı taş türü kullanılan çeşmede sütunlar Afyon mermeri ile kaplanmış.
Havuzun iki yanında ise heykeller yükseliyor. Bu heykellerin asılları Burdur Müzesinde olup, çeşme başına asıllarının kopyası yapılarak yerleştirilmiş. Çeşmenin boyu 28 metre, yüksekliği ise 9 metre. M.S. 7 yy daki depremle çeşmenin tamamı toprak altında kalmış. 1993 yılında yeniden gün ışığına çıkartılan Antoninler Çeşmesi bugünkü halini 2010 yılında almış. Zaten şehirin en can alıcı noktası bu çeşme. 3500 parçanın birleşmesi ile yeniden hayat bulan Antoninler Çeşmesi’ne sponsor olan Aygaz ‘a binlerce kez teşekkürler…
Diğer yandan yakın zamanda bu çeşmenin önündeki agorada Antoninler Çeşmesinden çok daha eski bir çeşme daha bulundu. Sagalassos bol suyu ve çeşmeleri ile anılan bir şehir.
Antoninler Çeşmesinden başka yukarı ve aşağı agora ile bunların çevresindeki agora dükkanları, sütunlu cadde, kütüphane, Roma Hamamı, hadrian çeşmesi, helenistik çeşme gün ışığına çıkartılmış ve ziyaretçilere açılmış. 9bin kişilik tiyatronun deniz seviyesinden en yukarıda olanı diyorlar ve depremlere rağmen çok fazla bozulmamış. 40 odalı büyük bir konut kompleksi için ise çalışmalar devam ediyor, ayrıca çeşitli atölye ve fırınlar da bulunmuş. Sagalassos, önemli bir seramik üretim merkezi imiş zamanında… Avrupa, Ortadoğu ve Afrika’nın dönemin önemli kentlerine Sagalassos seramikleri gönderilmiş. Yörenin kil toprağının kaliteli oluşu çanak çömlek imalatında da kaliteli işler çıkmasına önemli etken.
Arkeojik çalışmalara dayanarak; kent merkezindeki nüfusun 2500-3000 civarında, kırsalında ise 15000-27500 civarında olduğu tahmin ediliyor. Yani Sagalassos dönemin kırsal bir şehri imiş. Üretken ve çalışkan bir halkı varmış, kente 24 km uzaktan kanallar ile su taşınmış.
Ağlasun mevsim olarak yılın önemli kısmını soğukta, karda geçiren bir bölge olduğundan Sagalassos da donma-çözülme durumdan olumsuz etkileniyor. Kazı çalışmalarının hızlanması ve korunması için önemli bir bütçe de gerekiyor. Sagalassos Unesco Dünya Mirası Geçici Listesine alınmış, kısa zaman içinde asıl listeye alınırsa çalışmalar hızlanacaktır.
Antik kente giriş müzekartlılara ve İş Bankası Maximiles kredi kartı olanlara ücretsiz, normalde ise 10 TL. Henüz müze kart basımına başlamamışlar, o nedenle biletimizi alıp girdik. Uzaktan sadece bir kaç sütun gibi görünen kentin taş yollarında yürümeye başladık. Antik kenti gezmeye girişin hemen alt katında bulunan tanıtım ofisinden başlamanızı öneririm, biz sonunda gezdik ama siz önce gezin.
